İŞE İADE DAVALARI
4857 Sayılı İş Kanunu’ na aykırı olarak işçinin işvereni tarafından hiçbir haklı veya geçerli neden bildirilmeksizin işten çıkarılmış olması halinde işçinin işe iadesini talep etme hakkı doğmaktadır. İşçinin bu durumda İş Mahkemeleri Kanunu madde 3/1 uyarınca, 01/01/2018 tarihinden itibaren öncelikle arabuluculuk yoluna başvurması ve sonuç alamaması halinde işe iade davası açması gerekmektedir. Ancak işe iade davası açılabilmesi için bazı koşullar bulunmaktadır. Bu şartları şu şekilde açıklayabiliriz;
1-İşverene Ait İşyerinde En Az 30 İşçi Çalışıyor Olmalıdır.
İşverenin aynı işkolunda faaliyet gösteren tüm işyerlerinde eğer 30 veya daha fazla çalışan bulunuyorsa işe iade davası açmanız için ilk koşul gerçekleşmiş demektir. İşçi sayısı belirlenirken çırak ve stajyerlerin hesaba katılmadığını unutmamak gerekir.
Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu durumlarda asıl işveren ve alt işveren işçi sayıları ayrı ayrı değerlendirilir. Eğer asıl işveren işçi sayısını az göstermek amacı ile muvazaalı olarak işçisini alt işveren işçisi olarak göstermekteyse, bu durumu ispat eden işçi toplam işçi sayısında her iki işverenin çalışanlarının dikkate alınması gerekliliğini öne sürebilecektir.
2-İşçinin Kıdem Süresi En Az 6 Ay Olmalıdır.
İşe iadesini talep edecek olan işçinin işverenine ait işyerinde en az 6 aylık kıdeme sahip olması gerkmektedir. 6 aylık kıdem hesaplanırken işçinin, aynı işverenin tüm işyerlerinde geçirdiği süreler dahil edilir. Yer altı işlerinde çalışan işçiler ile sendikal nedenle işten çıkarılan işçiler için 6 aylık kıdem koşulu bulunmamaktadır.
3-İşçi İle İşveren Arasında Belirsiz Süreli Bir İş Sözleşmesi Bulunmalıdır.
İşçi ile işveren arasında akdedilen sözleşmenin belirsiz süreli olması gerekmektedir. Bu ifadeden kasıt, işçinin görevinin mahiyeti itibariyle belirli süreli olmamasıdır. Yani iş sözleşmesinin başlığının “belirli süreli iş sözleşmesi” olarak belirlenmesi bu koşulun yerine getirilmediği anlamını taşımayacaktır. Burada dikkat edilecek husus yapılacak işin belirli süreye tabi olup olmadığıdır. Örneğin mevsimsel çalışan tarım işçilerinin görevleri itibariyle yaptıkları iş belirli bir süreye tabi olduğundan, belirli süreli iş sözleşmesine tabi oldukları ve işe iade davası açamayacakları kabul edilebilecekken, güvenlik görevlilerin, aşçıların vb. durumlarda ki işçilerin işverenleri ile yapacakları sözleşme “belirli süreli” olarak adlandırılsa dahi belirsiz süreli olarak kabul edilecek ve işe iade davası açabileceklerdir.
4-İşveren veya İşveren Vekili Olmamak Gerekir.
İşletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekillerinden olmamak gereklidir.
5-İşe İade Davası Açma Süresi
İşe iade davası açmadan önce, iş akdinin feshinin işçiye bildirildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde arabulucuya başvurulmalıdır. Arabuluculuk sürecinde olumlu bir sonuç alınamaz ise son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içerisinde işe iade davasının açılması gerekmektedir.